très jolie

Eind maart,  snoei van de appelbomen. Blik gericht op boven. Want snoeien betekent: kijken, kijken, kijken, en ook een soort communiceren met de boom. Zeker als het een hoogstamboom betreft is je blik omhoog gericht. Hoe groeit de boom? welke takken bewaren? waar zit teveel “takkerigheid” (zoals ooit een cursusdocent vanuit gemeente Ede me vertelde)? En als je dan ineens op iets zachts gaat staan, en een schreeuw hoort, snap je in eerste instantie niet wat er aan de hand is. Verdwaasd kijk je naar de grond, ziet in eerste instantie niets in het gras. Totdat, heel diep verscholen, twee ogen je argwanend begluren: een jong haasje houdt zich stil en zit verstopt tussen het lange gras! Als we even later kijken zit het beestje nog steeds heel stilletjes, een halve meter verder tussen de grassprieten verstopt. Wij laten het jonkie met rust, moeder zal strakjes wel komen om het diertje te voeden. Want jonge haasjes moet je nooit oppakken. Ze spelen het nest uit en moeder zal zo goed zijn om dagelijks de ronde langs haar kroost te doen. Dit haasje heeft z’n eerste les geleerd. En Christine ook: tijdens het snoeien van de hoogstam, omhoog, maar ook zo nu en dan even omlaag kijken….

De lente begon dit jaar al vroeg, de natuur is in de war. Bloeien of nog winterrust? Vandaag op de tuin was het weer ook aan het aarzelen. De zon scheen, de prunus bloeide mooi licht roze, de rozenbottels liepen al uit. Vogeltjes alom, je voelde de lente. Wij druk met snoei en onkruid. Tot opeens een flinke bui, met hagelstenen, het gras danste in het wit. Maart roert zijn staart…..

Vandaag, dinsdag 21 januari, was een dag met dikke mist. In de loop van de dag loste de mist wel wat op, maar koud bleef het wel de hele dag. Gelukkig hadden we het kacheltje vrij snel aan, konden we in de pauze onze handen en voeten warmen.

Valt er wat te doen zo in de winter? Jazeker, het werk gaat gewoon door, zij het in een iets trager tempo, want de lijst winterklussen is lang.

Deze dag zowel bezig geweest met snoeien van de zwarte bessen als de kruisbessen en de rozenbottels. En zodra de grond ontdooid was konden we onkruid wieden onder de bramen om er vervolgens een dikke laag blad erover heen uit te rijden.

De mist bracht een stilte met zich mee, geluiden werden gedempt. Het voelde net alsof je op een eilandje aan het werk was, terwijl je wist dat her en der anderen bezig waren met snoeien, wieden, water koken, takken opruimen. Een verstilling die naast de kou en de mist ook een schoonheid met zich meebracht, of zoals de Engelsman, die vandaag voor t eerst een dagje meewerkte, opmerkte, ondanks de kaalheid der struiken: wat een prachtige tuin.

Wat een bewondering heb ik dit jaar gekregen voor de appelboom. De boom die begin mei zo prachtig bloeit, met die zacht roze-witte bloesem, zo stralend in de prille lente. Als in de zomermaanden de aandacht naar de bessen en de rest van de tuin gaat, worden stilletjes de kleine vruchten gevormd, die gedurende de zomer groter en groter worden. Totdat je op een rondwandeling ineens weer die boom tegenkomt en merkt dat er dit jaar toch wel behoorlijk veel appels aan zitten. Als we begin september de eerste appels gaan rapen, dringt ineens het besef door wat die boom eigenlijk mee moet maken: emmers vol rapen we, bij elkaar al gauw zo’n 60 a 70 kg. En, opkijkend naar de boom, zie je dat die nog nauwelijks leger is!! Dus vanuit het niets, vanuit de lichte bloesem, groeit daar in een aantal maanden, tot wel ruim 200 kg aan al die takken, wat een vracht! Geen wonder ook dat de takken flink doorbuigen, sommige zelfs tot op de grond!

Tot vandaag: de stevige wind van gisteren heeft flink aan de takken gerammeld en vandaag vind ik ineens alle appels op de grond. Dat wordt rapen ipv plukken! De verlichting van de boom is bijna voelbaar en de takken veren weer heerlijk omhoog de lucht in, wat een verademing.

 

Dat niet alleen mensen last kunnen hebben van teveel zonneschijn, bleek vorige week wel. Teveel zon, te warm, het was niet goed voor de planten en bessen. De planten verschroeiden aan de buitenkant door de zinderende hitte. De aalbessen werden rondweg gekookt, oftewel die gingen dáár overstuur waar ze de hele dag in de felle zon hingen. Zelfs de bessen die nog niet rijp waren ( de late rassen). Wat zonde van al die prachtige trossen die er begin vorige week zo stralend hingen.

Gelukkig gaat het maar om een gedeelte van de oogst. Bij de de aalbessen hangen nog heel veel bessen in de schaduw. Zo ook bij de appels. En de bramen? Die beginnen pas net te rijpen, dat belooft nog een heerlijke tijd te worden.

 

 

Onlangs kregen we bezoek van natuurfotograaf Klaas Slijkerman. Iemand die de tijd neemt om, met aandacht, in de stille hoekjes van de tuin, de natuur te observeren. En daar prachtige foto’s van schiet. Zo werd een stukje natuur in de tuin onthuld waar wij, druk met bessen, bloemen, mensen, geen weet van hadden. En eens te meer vraag je je af, het is wel “onze” tuin? Van wie is die nu werkelijk? Van degene die er werkt, of van degene die er woont??

Hoe leuk is het te weten, dat, terwijl je aan het plukken bent, je collega de pluk van afgelopen week al aan het verwerken is en in het potje doet. Verser kan niet!!Braambozen, kruising tussen een framboos en een braam, zijn de eerste vruchten die begin juli in grotere hoeveelheden geplukt kunnen worden. En dus ook als eerste verwerkt. Heerlijk fruitbeleg, zeer aromatisch!

Vanmorgen in de vroegte nog even stevig aan het onkruid wieden, voordat het te heet wordt. De netten moeten erover, van de blauwe bessen, maar dan moet het veld wel schoon zijn. Tijdens het onkruid trekken voel ik ineens een stevige prik door mijn handschoen heen. Wat is het geval? Een egeltje!

Ligt daar heerlijk, in de schaduw van al dat hoge gras, te slapen. Ook bij het oppakken wordt ons egeltje niet wakker, blijft rustig slapen. Stilletjes brengen we de egel naar een beter plekje, waar ze ongestoord verder kan slapen. 

 

En ineens is het dan zover. Al weken houd je de groei van de trossen bessen in de gaten, is de bevruchting goed? Groeien ze goed uit? Zijn de trossen mooi gezet, en vol? En dan, als je net even niet gekeken hebt, zie je een lichtroze waas komen over de bessen. En je kijkt nog een keer, klopt het nou of niet? Als je een paar dagen later kijkt zie je inderdaad een heel licht rood door de takken met trossen schijnen. En toch nog onverwachts, als je grootste zorg nog steeds het onkruid is, of het water (dit jaar), dan is het ineens zover, en hangen er al enkele rode bessen. Natuurlijk moet je die even proeven. Het is niet zoals het hoort, want aalbessen pluk je per tros, en liefst per lange, volle tros. Maar zo’n eerste besje, die kan je niet laten hangen, die móét je proeven; de lekkerste bes van de hele zomer, je eerste rode bes……..

 

 

Hier wil ik graag de aandacht geven aan een heel bijzondere bes: de kruisbes (ook wel klapbes, of stekelbes genoemd). Wat een bewondering heb ik voor deze bes! Het is nog maar net lente als de struiken gaan bloeien, één van de eerste bloesems op de bessentuin. Van een afstand lijken die bloempjes niets bijzonders, maar als je ze van dichtbij bekijkt zijn het stuk voor stuk juweeltjes. Het is nog koud, de grond moet nog opwarmen, maar de kruisbes zet door. Als rond 20 april de lente ineens overgaat in de zomer, is de kruisbes al goed op gang, de besjes zijn al zo’n halve centimeter groot. De koude die dan volgt, lijkt de struiken niets meer te doen. De bessen groeien door, zodat ze een maand na de eerste bloesem al ruim 1 cm dik zijn! Dat alleen is al een hele prestatie in een tijd dat andere struiken nog moeten beginnen met uitlopen. Maar gisteren raakte ik nog meer onder de indruk van deze soort. Wat bleek? Niet alleen heeft de struik voldoende energie om de bessen in versneld tempo te laten groeien, tegelijkertijd wordt een grote hoeveelheid energie gestopt in nieuwe groei: jonge scheuten, de uitlopers, nieuwe gesteltakken. Tot mijn grote verbazing zag ik al uitlopers van 15 cm groot, scheuten die volgend jaar zullen gaan dragen. Wat een groeikracht en de maand mei is nog maar net begonnen. Straks, in juni/ juli de oogst en dan de hele zomer uitrusten? Zou het kunnen dat de struiken in de superzomer van afgelopen jaar een flinke lading energie hebben opgeslagen en daar nu van profiteren? Hoe dan ook, de stille verwondering groeit, evenals de honger naar de oogst van straks, die heerlijke , sappige kruisbessen, vol van zomerse smaak.